کد مطلب:301660 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:227
تحقیقات علامه امینی
علامه پس از آنكه به مرتبه ی رفیع اجتهاد رسید امر تحقیقات شبانه روزی و تالیفات گسترده تمامی اوقات حیات آن مرحوم را به خود اختصاص دارد. از جمله تالیف وی عبارتند از:
1- تفسیر فاتحه الكتاب
این كتاب در دو بخش است: بخش اول به تفسیر سوره ی حمد و بخش دوم به تحلیل آن از نظر مباحث توحید و قضاء و قدر و جبر و تفویض اختصاص دارد.
تمامی مباحث براساس روایات ماثوره طرح گردیده است. این كتاب در سال 1395 هجری در تهران بچاپ رسیده است.
2- شهداء الفضیله
این كتاب ابتكاری و تاریخی حاوی شرح زندگی علمای شیعه از قرن چهارم تا قرن گذشته است كه در دفاع از حریم اهل بیت و تشیع به درجه ی رفیع شهادت نائل شده اند. این كتاب در سال 1355 هجری در نجف اشرف بطبع رسیده است.
3- تصحیح كامل الزیاره
این كتاب اثر فقیه طائفه ی امامیه ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولویه (متوفای 367 هجری) است كه در سال 1356 هجری با تصحیح مرحوم علامه در نجف اشرف بچاپ رسیده است.
4- ادب الزائر
این كتاب رساله ی موجزی است كه در آن به آدابی كه شایسته است زائر بقعه ی حضرت سید الشهداء علیه السلام آنها را رعایت كند اشاره شده است.
5- سیرتنا و سنتنا سیره نبینا و سنته
این كتاب شرح گفتگوی مرحوم علامه درباره ی اقامه ی مجالس عزای حسینی و سجده بر تربت امام حسین علیه السلام و... است كه در شهر حلب انجام شده و توسط علامه گزارش گردیده است. این كتاب در سال 1362 هجری در نجف بچاپ رسیده است.
6- تعالیق بر رسائل شیخ انصاری (مخطوط)
7- تعالیق بر مكاسب شیخ انصاری (مخطوط)
8- المقاصد العلیه فی المطالب السنیه (مخطوط)
این كتاب، تفسیر چهار آیه از آیات قرآنی است.
آیه ی اول: (قالوا ربنا امتنا اثنتین و احییتنا اثنتین فاعترفنا بذنوبنا فهل الی خروج من سبیل). [1] .
آیه ی دوم: (و لله الاسماء الحسنی فادعوه بها و ذروا الذین یلحدون فی اسمائه سیجزون ما كانوا یعملون). [2] .
آیه ی سوم: (و اذا اخذ ربك من بنی آدم من ظهورهم ذریتهم و اشهدهم علی انفسهم است بربكم قالوا بلی شهدنا ان تقولوا یوم القیامه انا كنا عن هذا غافلین). [3] .
آیه ی چهارم: (و كنتم ازواجا ثلاثه- فاصحاب المیمنه ما اصحاب المیمنه- و اصحاب المشئمه ما اصحاب المشئمه- و السابقون السابقون- اولئك المقربون). [4] .
9- ریاض الانس (مخطوط)
این كتاب در دو جلد است. جلد اول 700 صفحه و جلد دوم 1012 صفحه دارد و در آن گزیده های كتب تفسیری و حدیث و تاریخ و كلام بصورت كشكول نوشته شده است.
10- رجال آذربایجان (مخطوط)
در این كتاب كه مانند دیگر كتب علامه به زبان عربی است شرح زندگانی 234 نفر از علما و ادبای آذربایجان بترتیب حروف الفبا آمده است و با نام «ابراهیم بن ابی الفتح زنجانی» شروع می شود و با نام «عزالدین یوسف بن حسن تبریزی حلاوی» خاتمه می یابد.
11- ثمرات الاسفار (مخطوط)
این كتاب در دو جلد است و حاوی یادداشتهای علامه امینی از كتب خطی هند و سوریه می باشد.
12- العتره الطاهره فی الكتاب العزیز (یا: الایات النازله فی العتره الطاهره) (مخطوط)
این كتاب حاوی آیاتی می باشد كه درباره ی اهل بیت پیامبر نازل گردیده است. در این كتاب به نصوص علمای تفسیر و حدیث و كلام پیرامون این آیات اشاره شده است. این كتاب در بقیه ی مجلدات الغدیر- كه تاكنون بچاپ نرسیده- تلفیق شده و در بحث «مسند المناقب و مرسلها» مطرح گردیده است.
13- الغدیر فی الكتاب و السنه و الادب
این كتاب كارنامه حیات علامه و محصول تمامی تلاشهای علمی اوست. این كتاب نشانگر میزان زحمات علامه و حاكی از مقدار دلباختگی او به خاندان عمصت و طهارت است.
«غدیر» ی كرد بی همتا، چنانچون بیكران دریا
لبالب از رحیق حق، جهان را زو مشامی خوش
از این دریا دل آماده، «غدیری» ایزدی باده
خوش آن رندی كزین مشرب كند شرب مدامی خوش [5] .
علامه برای تالیف كتاب الغدیر، منابع مورد نیاز موجود در كتابخانه های عمومی و خصوصی نجف اشرف را بدقت بررسی نمود و سپس برای تكمیل تحقیقات خویش به ایران، هند، سوریه و تركیه سفر كرد و مصادر مربوطه ی موجود در كتابخانه ها را با تلاشی تحسین برانگیز و در عین حال حیرت آور مطالعه و احیانا استنساخ نمود. حدود چهل سال است كه از تاریخ تالیف این كتاب می گذرد و كسی نیست كه در دنیای تحقیقات اسلامی با نام كتاب الغدیر بیگانه باشد. الغدیر در 20 جلد به زبان عربی- با نثری بسیار پخته و ادبی- نگارش یافته كه تاكنون 11 جلد آن به حلیه طبع آراسته شده است. آیه الله سید محسن حكیم و آیه الله سید حسین حمامی درباره ی این كتاب گفته اند: «(لا یاتیه الباطل من بین یدیه) [6] » [7] و آیاتی چون سید عبدالهادی شیرازی و شیخ محمدرضا آل یاسین و علامه اردوبادی گفته اند: «لاریب فیه هدی للمتقین) [8] ». [9] .
علامه خود می فرمود: «من برای نوشتن الغدیر، 10 هزار كتاب را (كه ممكن است هر كتاب در چندین مجلد باشد) از بای بسم الله تا تای تمت خوانده ام و به 100 هزار كتاب مراجعات مكرر داشته ام». مصادر و منابعی كه در كتاب الغدیر مورد استناد قرار گرفته همگی از منابع علمای اهل سنت است و این بدین معنا نیست كه كتب اهل سنت در نظر علامه امینی دارای اعتبار، و یا
كتب علمای مذهب شیعه غیر قابل اعتماد است. یكی از قواعد اساسی منطقی در جدل، احتجاج از طرییق ارائه ی مسلمات طرف مقابل است. مرحوم علامه یا عنایت به همین قاعده ی منطقی، مطالب الغدیر را با استناد به اقوال و آراء اهل سنت استوار ساخته اند و خود می فرمایند: «مطالبی كه ما در الغدیر گفته ایم مذهبی نیست بلكه اسلامی است»، یعنی مسائلی نیست كه فقط مذهب شیعه بدان معتقد باشد بلكه مطالبی است كه در میان جمیع مذاهب اسلامی متفق علیه است.
بعضی از افراد تصور باطلی از الغدیر دارند و می پندارند الغدیر باعث تفرقه و جدایی مذهب اسلامی از یكدیگر می گردد. كسانی كه این تصور را دارند نه تنها الغدیر را مطالعه نكرده اند بلكه از تاثیر الغدیر در ممالك اسلامی بی اطلاع هستند. اولا هر كس كه الغدیر را بخواند درمی یابد كه مولف كتاب از حسن نیت كاملی برخوردار است و منظور وی از تدوین این كتاب تنها اظهار حقایق تاریخ اسلام می باشد. ثانیا مطالب الغدیر چیزی نیست كه نظرات شخصی مرحوم امینی باشد و كثرت منابعی كه در الغدیر بدانها اشاره شده است شاهد این مدعاست. تقریبا می توان گفت جمله ای بدون دلیل و بدون ماخذ در الغدیر نوشته نشده است. لذا اگر كسی بخواهد ادعا كند كه كتاب مورد بحث دارای تاثیر تفرقه ی كلمه می باشد، باید بپذیرد تمامی كتابهایی كه در الغدیر به آنها ارجاع شده است ریشه های اصلی این تاثیر است و ما می دانیم كه ماخذ الغدیر عبارت است از امهات كتب اسلامی غیر شیعی از جمله صحاح سته. ثالثا پس از انتشار الغدیر، مقالات متعددی در مجلات فرهنگی مصر و سوریه و عراق و سایر بلاد اسلامی در تجلیل از این كتاب درج گردید و سیل نامه های تقدیر از سراسر ممالك اسلامی جاری شد. اكثر نویسندگان این نامه ها از علمای بزرگ اهل سنت هستند. از ملوك و وزرای كشورهای اسلامی گرفته تا ائمه ی جمعه و جماعات و
اساتید دانشگاهها برای الغدیر تقریظ نوشتند و به قدردانی از زحمات مولف آن پرداختند. از میان این نامه ها و این تقاریظ، نزدیك به 50 نمونه در مقدمه مجلدات الغدیر درج گردیده است. این نامه ها و این مقالات همگی بیانگر این مطلب است كه الغدیر كتابی است كه كلیه ی فرق اسلامی بر مطالب مستند آن اتفاق نظر دارند.
[1] سوره ي غافر، آيه ي 11.
[2] سوره ي الاعراف، آيه ي 180.
[3] سوره ي الاعراف، آيه ي 172.
[4] سوره ي الواقعه، آيات 7 الي 11.
[5] از قصيده ي مطول مهدي اخوان ثالث (م. اميد) كه در سوگ علامه ي اميني سروده شده است.
[6] سوره ي فصلت، آيه ي 42.
[7] الغدير ج 5/ صفحات د، ه.
[8] سوره ي البقره، آيه ي 2.
[9] الغدير ج 3/ صفحات ر، ز، ه، ج 8/ صفحه ب، فهرس ملحقات احقاق الحق صفحه 7.